Mei 2022
Na het wit van de sneeuwklokjes, het geel van speenkruid en het wit van de bosanemoon kleurt de heemtuin nu blauw: blauwe hyacinten, overblijvende ossentong en ereprijs, al deze planten hebben bloemen met dezelfde intense kleur blauw. De hyacinten en ereprijs zijn binnenkort uitgebloeid maar de overblijvende ossentong blijft doorbloeien.
De Nederlandse naam wilde kievitsbloem dankt de plant aan de gespikkelde bloem die wel iets weg heeft van een kievitsei. Soms zijn de bloemen helemaal wit.
Fritillaria stamt van het Latijnse woord fritullus (dobbelbeker). Meleagris komt uit het Grieks en betekent parelhoen (de bloem is gevlekt als een parelhoen). De kievitsbloem is een plant uit de lelie familie. In Nederland komt hij maar zeer zelden in het wild voor en is wettelijk beschermd. De plant doet er 8 jaar over om in bloei te komen. De relatief grote zaden verspreiden zich o.a. drijvend op het water. Voor de verspreiding van de zaden is de plant dan ook afhankelijk van een hoge waterstand in de winter of een overstroming.
Anemone was een nimf aan het hof van de godin Flora. Floras Zephyr, de god van de wind, werd verliefd op Anemone, waarna ze door de jaloerse godin Flora in een bloem werd veranderd.
De Blauwe anemoon, Anemone apennina, hebben we hier niet in de heemtuin. Wel drie andere anemonen. De Oosterse anemoon (Anemone blanda) is een gekweekte vorm en lijkt sterk op de Blauwe anemoon. De bloemsteel is echter lang, afstaand behaard en staat na de bloei niet rechtop, maar is knikkend.
De Bosanemoon, Anemone nemorosa, heeft witte bloemen.
Als derde is er de Gele anemoon, Anemone ranuculoides, met gele bloemen. De bloemetjes hebben wat weg van boterbloemen. Deze anemoon begint als laatste te bloeien.
Wat in de volksmond een Geranium wordt genoemd is in werkelijkheid een Pelargonium: dat is o.a. die van de bloembakken, met de blaadjes die stinken.
De Geraniums, ofwel ooievaarsbekken, die tot de heemplanten worden gerekend en die we hier in de heemtuin hebben, zijn:
– Donkere ooievaarsbek, geranium phaeum, overblijvend
– Robertskruid, geranium robertianum, eenjarig
– Beemdooievaarsbek, geranium pratense, overblijvend
– Bermooievaarsbek, geranium pyrenaicum, overblijvend
Deze laatste is soms ook wit van kleur.
Behalve in vorm en kleur van de bloemen is er ook een duidelijk verschil in bladvorm.
Waarom heten deze planten ooievaarsbek? De vrucht lijkt op de snavel van een ooievaar, vandaar de Nederlandse naam. Geranium komt van het Griekse geranios (kraanvogel), omdat de vrucht enigszins lijkt op de snavel van een kraanvogel.
N.B.: we hebben ook andere geraniums, geen ‘echte’ heemplanten: die zijn komen aanwaaien uit buurttuinen.
Eigenlijk: Gevlekt longkruid, Pulmonaria officinalis. Pulmonaria is afgeleid van pulmo (long). Officinalis betekent geneeskrachtig of uit de apotheken.
De plant werd vroeger gebruikt als geneesmiddel om de longaandoening bronchitis tegen te gaan. Men meende dat de tekening op de bladeren van het gevlekt longkruid op (zieke) menselijke longen leek. Volgens de zogenaamde signatuurleer werd de plant daarom als geneesmiddel bij longaandoeningen beschouwd. De witte vlekken op het blad zouden volgens de sage komen van gemorste druppels melk van Maria toen zij Jezus borstvoeding gaf. Sindsdien heeft de plant witte vlekken en geneeskundige kracht. Die geneeskrachtige werking is echter niet bewezen.
Gevlekt longkruid wordt vaak toegepast in tuinen en wordt tot de stinsenplanten gerekend. Deze kruidachtige vaste plant bloeit van maart tot mei met bloemen die aanvankelijk roodachtig zijn, maar later verkleuren naar paarsachtig blauw.
Het gewone sneeuwklokje, Galanthus Nivalis, behoort tot de narcisfamilie. Het geslacht Galanthus bestaat uit totaal zo’n 20 verschillende soorten. Daarnaast zijn er ook nog de kruisingen (hybriden) tussen de verschillende soorten sneeuwklokjes. Het sneeuwklokje is een zeer variabele soort. Interessante variëteiten, eigenlijk afwijkingen van “normaal”, zijn in het verleden vooral in Engeland doorgekweekt. Zo ontstonden o.a. de gevulde sneeuwklokjes. Van het gewone sneeuwklokje zijn nu ruim 150 cultivars bekend.
Het grote sneeuwklokje, Galanthus elwesii, is een ander soort sneeuwklokje . Ook van deze soort zijn er ruim 150 cultivars. Het gewone sneeuwklokje is door de smalle, grijsgroene bladeren goed te herkennen. De wilde vorm groeit vaak samen in tuinen met gecultiveerde vormen. In de heemtuin hebben we het gewone sneeuwklokje en het grote sneeuwklokje.
Naast het sneeuwklokje zijn er ook het lenteklokje, Leucojum vernum, en het zomerklokje, Leucojum aestivum.
Het lenteklokje is ook een stinzenplant; het zomerklokje daarentegen is een inheemse plant die van vocht houdt. Uiterlijk hebben deze klokjes wel wat weg van het sneeuwklokje al zou je de bloem eerder een lampenkapje noemen dan een klokje. Ook zijn de vlekjes niet groen, maar eerder geelgroen. Het lenteklokje bloeit ongeveer in dezelfde periode als het sneeuwklokje. Het lenteklokje heeft een of twee bloemen aan een stengel. Het zomerklokje bloeit later in het voorjaar als de twee anderen al niet meer te zien zijn. En heeft 2 tot 7 bloemen aan een stengel. De bloeitijd is april, mei, juni.
www.sneeuwklokjes.nl, stinzenplanten van Piet Bakker, www.hortusleiden.nl, Oase lente 2012, www.wilde-planten.nl
Er zijn nu regelmatig 3 kikkers te vinden in of rond het vijvertje. Dreigt er gevaar dan plonzen ze in het water. Foto’s van Henny de Bok.
Dit beestje wordt een juffer, maar welke?
Eerst is het vijvertje vol kikkerdril. Daarna beweegt het water van de kikkervisjes. Ook paddendril is in het vijvertje gedaan. Het is afwachten hoeveel er uiteindelijk zullen overleven. De eerste groene kikker is op 26 mei in het vijvertje gesignaleerd. Meestal is het de bruine kikker die wegspringt als je aan het wieden bent.
Start van het seizoen: blad ruimen om beter te kunnen zien wat er al bloeit. Het vijvertje is bevroren geweest en wordt opgeschoond: 2 dode kikkers en veel bladafval komt er uit.
De heemtuin wordt aan twee kanten begrensd door een sloot. Omdat de sloot richting Parklaan doodloopt verzamelt zich hier in herfst en winter veel blad uit het park, blad dat nergens naar toe kan. In de loop van het jaar geeft dit rottende blad behoorlijke stankoverlast. Vandaar dat de vrijwilligers ook aan de slag zijn gegaan met het verwijderen van het blad uit de sloot.
Heemtuin Sassenheim 